Anton Koolhaas is bekend en geliefd geworden door zijn dierenverhalen. Niet zomaar verhalen over dieren. Maar dierenverhalen waarin Koolhaas als het ware probeerde door te dringen tot de psyche van de soort, waarom heen hij het dramatische moment bouwde. Dit klinkt eigenlijk veel te ingewikkeld. Je moet het gewoon lezen. Dan weet je wat ik bedoel.

In mijn laatste middelbare schooljaar maakte ik kennis met Koolhaas dankzij een leraar Nederlands die het toen net verschenen ‘Corsetten voor een Libel’ aanprees. Ik kreeg het boek, las het en was verkocht. Ik heb het sindsdien nooit meer herlezen, maar behield een warme herinnering aan de verhalen. En hoe is het nu?

De verhalen zijn afwisselend treurig of vermakelijk, ze zijn zonder uitzondering en twijfel knap geschreven en creëren een wereld op zichzelf. Ook een talige wereld.
Neem nu de muis Neamfrodel, een muis met een denkwijze, die ook een geheel eigen wijze van praten had. Zeker twee weken lang heb ik mijn omgeving verveeld met “U is vertoeld, namelijk vetjens” of soortgelijke uitdrukkingen. U wilt niet weten hoeveel je er kunt maken, namelijk een heleboel.
De meeuwen in het verhaal ‘De bijeenkomst’ hebben eveneens een talige eigenaardigheid. En de varkens in het verhaal van ‘Mijnheer Tip is de dikste mijnheer’. En de spin Balder D. Quorg, de snoek Wampoei, de olifant Branoul, de goudvis Zuulwe en de sluierstaartvis Sloer of Drambak Trost, het wilde zwijn. Ja, al die beesten hebben ook hoogst originele namen. Koolhaas heeft daarover nagedacht. Een meeuw kan nu eenmaal niet Jan of Piet heten, maar de naam Tractaal past prima.

Wat maken de dieren mee ofwel waar gaan de verhalen over? De verhalen beschrijven het dierenleven van binnenuit. Slechts in een heel enkel geval komt de mens om de hoek kijken (Drambak Trost bijvoorbeeld, tartte jagers). Wat doet een denkwijze met een muis en hoe reageert de omgeving daarop? Branoul raakt gefascineerd door zijn eigen slurf. Hoe ontwikkelt zich het dagelijkse sociale leven in een aquarium? En Tractaal, de meeuw, sterft, tijdens het bijeen roepen van een bijeenkomst.

“De oproep is er en allen komen naar de bijeenkomst. En zonder nu nog te weten of het voor of achter was, onder of boven, waar de bijeenkomst zou geschieden, vloog hij verder. De bek gesloten, de poten langs het lijf en de pennen vol krullerige verenkorrels. En tenslotte met gesloten ogen. Achter de oogleden was het eerst nog blauw en toen werd het grijs, en nu ben ik nieuwsgierig, dacht Tractaal mat, of het nu zwart wordt, gelijk het rood van mijn poten. Maar het grijs werd langzaam wit.
Ja, wit.
En de witte meeuw Tractaal, die werkelijk nog echt wit was, hoewel zijn veren krulden en zwarte randen zouden krijgen, de dode meeuw Tractaal tuimelde omlaag.
Opnieuw door de grijze nevel heen en daarna in de zee. Er was niemand die het zag en niemand die het hoorde. Want de ruimte van de bijeenkomst is daarvoor te groot.”

In alle verhalen van Koolhaas zijn zulke diamanten alinea’s te vinden. Toch leest het allemaal niet makkelijk weg. Het zijn en blijven namelijk dieren, er komen geen tot weinig echte emoties aan bod, de ontwikkelingen zijn vaak gekunsteld en de wereld erom heen is duidelijk geconstrueerd. Na één of twee verhalen blijft het boekje weer een tijdje liggen. Maar, zo heb je voor de paar euro dat het kost wel heel lang plezier.

Wat heeft Midas Dekkers nu met dit alles te maken? Hij schreef het voorwoord en hij koos de verhalen uit. En ach, als de uitgever denkt dat de naam Midas Dekkers beter verkoopt dan A. Koolhaas dan geef ik hem (of haar) niet eens ongelijk.


Schrijversnet over Anton Koolhaas
Biografie van Anton Koolhaas
Waanzinnig uitgebreide Koolhaas biografie
De mening van de jeugd

Via YvonneP kreeg ik op verzoek dit boekje: Midas Dekkers leest A. Koolhaas. Ik persoonlijk ben dol op Koolhaas, maar gruw van Dekkers. Gelukkig schreef die slechts een inleiding en volgden daarna een aantal prachtverhalen van Koolhaas, zonder verder commentaar.

Twas weer genieten van met name de verhalen over de muizen en de varkens. Het verhaal over de spin kende ik nog niet, het verhaal over de snoek vond ik minder, evenals dat over de olifant. Wel was er gekozen voor een prachtige uitsmijter: doodstil eitje. Schitterend!

Het taalgebruik van Koolhaas is natuurlijk hopeloos verouderd maar dat mocht de pret niet drukken!

Dank, YvonnP voor de opstuurservice. Ik zal het nu aan Vlindertje doorsturen!
Fenna.

Dank je wel! Leuk, dierenverhalen. Ben ik gek op.
Hier ga ik eens rustig van genieten.

Dank je wel Yvonnep en Fenna.

RELEASE NOTES: